Vanavond is Helios Pro Audio Solutions op bezoek. Eigenaar Ulmt van der Linden en zijn zoon (die ook Ulmt heet) hebben een fraaie set meegenomen op basis van ATC, Benchmark en Mutec.
Als ik de zaal inloop zie ik deze apparatuur staan:
- ATC SCM 50 ASLT speakers (€23.199)
- Benchmark DAC3 HGC voorversterker/DAC (€2.870)
- Mutec MC3+ USB reclocker (€1.199)
- Mutec REF 10 SE120 – 10MHz clock generator (€6.000)
- Auralic Aries Mini streamer (€niet meer leverbaar)
- Plixir voeding voor de streamer (€750)
- PSI Audio AVAA C214 (€3.300).
- Kabels: o.a. Grimm TPR, Sommer Cable, verder standaard bekabeling.
Cor trapt de avond af met de vraag of iemand weet wat ‘Helios’ betekent. Ik zou het zo niet weten, maar In de Griekse Mythologie is het de god van de zon.
Toen het bedrijf in 1969 werd opgericht werd kon er geen naam worden verzonnen, en werd uit een encyclopedie de naam “Helios” gekozen. Volgens de overlevering werd naderhand als grapje bedacht dat dit afkorting was van “Herrie En Lawaai Is Ons Streven”. Tja, ik hoop maar dat de overlast meevalt voor de Bridgeclub in de zaal achter ons 🙂
Ulmt neemt nu het woord en vertelt ons het verhaal van Helios en de merken die ze voeren. In 1984 kon Ulmt Helios overnemen. Aanvankelijk was Helios alleen actief in de Pro Audio wereld, maar daar kwam zo’n 12 jaar geleden verandering toen ze de vertegenwoordiging van ATC in handen kregen. Ze vertegenwoordigen nu zowel de ATC Pro- als de Hifi lijn. Hierdoor kwam er een nieuwe groep klanten bij, die vaak ook meer te besteden hadden dan de gemiddelde studioklant.
Ulmt heeft jarenlang met bandjes rondgetoerd en is dus goed bekend met livemuziek. Tijdens een AES-show hoorde hij voor het eerst speakers die qua klank in de buurt kwamen van echte instrumenten. Hij was er helemaal ondersteboven van. De speaker die zo’n indruk op hem maakte was de ATC SCM150. Helaas voor hem bleef het bezit van ATC-speakers destijds nog een droom. Is inmiddels wel goed gekomen heb ik begrepen 🙂
Vanavond gaan we luisteren naar de kleinere broertjes van de SCM150, namelijk de SCM50A, die al sinds 1985 in het assortiment zit. Voor ons staat het “Tower” model, qua afmetingen weliswaar groter dan de “Classic” SCM50A op stands, maar de kastinhoud is gelijk.
Voor wie wil weten hoe en waar ATC’s gebouwd worden, hier een mooie video van een ATC-fabrieksbezoek.
Twee andere merken die Helios voert verschoven in de loop der tijd ook van de professionele studio- naar de consumentenmarkt: Benchmark en Mutec. Benchmark is inmiddels een bekende naam in de hifiwereld met mooie Dac’s en versterkers. Mutec bouwt o.a. digitale interfaces en converters, maar bij de hifi liefhebbers zijn de reclockers het bekendst. Vanavond wordt het digitale signaal van de streamer via de Mutec MC3+ reclocker plus Ref10-se120 Clock Generator naar de Benchmark DAC3 HGC Voorversterker/Dac gestuurd. Ulmt heeft ook nog een “PSI Audio AVAA C214” Basstrap meegenomen. Dit is een actieve bass-trap die via een app bediend kan worden. Je zet ze op een plek waar het meeste laag in de kamer te horen is. Als ik het goed begrepen heb verwerkt de C214 drukgolven door deze eerst te versnellen als ze via het rooster in het apparaat worden “samengeperst”, en vervolgens via actieve drivers te absorberen. Dit is vergelijkbaar met het effect als je een raam in je kamer openzet. Meer info is te vinden op de PSI-Audio website: https://www.psiaudio.swiss/ Over het effect van de bass-trap kan ik weinig vertellen omdat hiermee niet werd gedemonstreerd.
Zoals in de apparatuur lijst te zien is worden er geen exotische kabels gebruikt. Ulmt is vrij nuchter over kabels. Hij hoort wel verschillen, maar wat voor de ene luisteraar een wereld van verschil is, is voor de ander geen of slechts een marginale verbetering.
Inmiddels is er al veel interessants verteld en de tijd vliegt. Tijd om de set eens te gaan beluisteren. Als eerste horen we Ella Fitzgerald, deze opname uit 1964 klinkt wat gedateerd maar laat al meteen horen dat het met de stemweergave dik in orde is. Deze klinkt natuurlijk en wordt op de juiste hoogte afgebeeld. Dit was meteen het antwoord op de vraag uit het publiek hoe de set omgaat met oude opnames. In Float van Peter Frampton hoor ik een mooie “drive” in het laag, en het geluid komt mooi los van de speakers. Bij Karrin Allysson is een fraaie soundstage te horen met een natuurlijke plaatsing van Karrins stem en de instrumenten.
Ulmt vertelt tussendoor nog dat ATC vroeger SEAS-tweeters gebruikte in hun weergevers. In de latere modellen zijn de zelf ontwikkelde ATC-tweeters toegepast, en dat was volgens hem een flinke verbetering. Overigens zijn de oudere ATC’s te upgraden met de ATC-tweeters. Verder is hij geen voorstander van DSP (Digital Signal Processing) ingebouwd in luidsprekers. De ontwikkelingen gaan hier erg snel en voor je het weet zit je met een verouderde luidspreker. In de actieve speakers van ATC zit geen DSP, alles is analoog zodat je hier het probleem niet hebt. Hij maakt ook nog even duidelijk waarom ie voorstander is van actieve luidsprekers: De cross-over zit voor de versterker in plaats van erachter. Hierdoor werkt het cross-over met lage signaalniveaus (een paar volt) in plaats van high-level speakersignalen. Een passieve cross-over kan warm worden waardoor frequentie en fasegedrag kunnen veranderen. Verder wordt iedere unit in de speaker aangestuurd met een eigen versterker.
Tijd om weer eens naar muziek te gaan luisteren. Bij de track van Herbie Hancock valt op hoe strak dit klinkt. John Mayer staat voor ons te zingen en alle instrumenten zijn makkelijk te volgen. Het klinkt moeiteloos. Bij de Kenichi Tsunoda Big Band worden de blaasinstrumenten erg goed weergegeven, het geeft ook een ‘live’ gevoel. Lekker. Op het volgende nummer moeten we nog even wachten wat Ulmt vertelt hoe Bill Woodman ertoe kwam om een eigen mid-range driver te ontwikkelen. Als Jazz pianospeler was hij niet tevreden met hoe de piano door de toenmalige luidsprekers werd weergegeven. Een piano heeft een gigantisch dynamisch bereik. Het maximale geluidsniveau vlak bij de snaren van een concertvleugel ligt rond de 130 Decibel! Voor wie dat niet gelooft kan dit artikel lezen. Dit stelt dus nogal wat eisen aan een speaker, vooral aan het middengebied. Het resultaat de inmiddels beroemde ATC midrange-dome SM75-150, ook wel de “Bearnose” genoemd. In de SCM 50 zit overigens de SM75-150S. Dit is de “Super” uitvoering met een magneet van 9 kilo in plaats van de “slechts” 7 kilo wegende gewone variant. Menig sub-woofer moet het doen met een lichtere magneet. Als Ulmt vervolgens “Cast Your Fate To The Wind” van jazzpianist David Benoit draait is goed te horen waartoe de “bearnose” in staat is. Onmiddellijk trekt de piano m’n aandacht, zo’n goede weergave van een piano heb ik nog niet vaak gehoord. Het klinkt gewoon zoals een piano hoort te klinken, en zo moeiteloos, top.
De playlist van vanavond:
- Ella Fitzgerald – Too Marvelous for Words
- Peter Frampton – Float
- Karrin Allyson – The Gift
- Karrin Allyson – You don’t know what love is
- Herbie Hancock – Stitched Up (feat. John Mayer)
- Kenichi Tsunoda Big Band – Take Five
- David Benoit – Cast Your Fate To The Wind
- Peter Frampton – Smoky
- Michael Franks – Every Time She Whispers
- Stefano Bollani – Luz Negra
- Luca Mundaca – Ha Dias
- Eagles – No More Walks in The Wood
- Steely Dan – Godwhacker
Inmiddels is het pauze geworden en kunnen we de opgedane indrukken even laten bezinken. Ik hoor om me heen veel positieve geluiden over de demo, dus de stemming zit er goed in. Na de pauze vertelt Ulmt wat over Mutec zoal levert. Dit varieert van digitale interfaces zoals bijvoorbeeld een USB/SPDIF Bridge, tot de Mutec reclocker met de externe “clock generator” die hij vanavond heeft meegenomen. De reclocker is er al een tijdje en populair bij zowel hifi liefhebbers. Toen Mutec met de externe clockgenerator uitkwam werd die enthousiast ontvangen door klanten. Toen ze bij Helios deze clockgenerator uitprobeerden vonden ze het maar niks. Ulmt had geen idee waar dat enthousiasme vandaan kwam, totdat ie de tip kreeg om een andere kabel tussen de reclocker en de clock generator te gebruiken. Tot nu toe had ie een simpel “stranded” kabeltje van 6 euro met vele dunne draadjes gebruikt. Toen ie dit kabeltje verving door een Sommer “solid core” kabel (van 11 euro) bleek dat die externe clock toch wel een mooie verbetering opleverde. Kennelijk veroorzaakten die dunne draadjes in het eerste kabeltje te veel reflecties van het 10Mhz signaal. Tijd voor weer wat muziek. We horen Peter Frampton nog een keer, ditmaal met “Smoky”. Gitaar bas, drums en orgel hebben hun eigen plek in de soundstage en zijn makkelijk te volgen, mooi. Een track waar veel diepte in zit is die van Luca Mundaca – Ha Dias. De stem staat mooi voor de gitaar en de percussie.
In de Eagles-track zingen de 4 heren in samenzang met enkel de begeleiding van een akoestische gitaar. De 4 stemmen zijn goed te onderscheiden in dit treurige liedje over de gevolgen wanneer de laatste bomen worden gekapt: “No More Walks in The Wood”.
Er is al veel besproken vanavond, maar uit de zaal komt nog een vraag: “Waarom zijn de speakers zo dicht bij de achterwand geplaatst?”. De verklaring was dat dit was gedaan om te voorkomen dat de reflectie van de muur later komt dan het geluid van de speaker zelf, waardoor interferentie ontstaat. In studio’s worden hierom speakers vaak in de wand gebouwd. De laatste track van de avond is van Steely Dan. Het geluid is transparant, heeft ‘drive’ en komt los van de speakers.
Al met al een geslaagde avond wat mij betreft, ik heb geboeid geluisterd naar zowel de verhalen van Ulmt als de set. Dat de set al tevreden is met gewone kabels is duidelijk, ik heb in ieder geval niks gemist.
De ATC SCM50A is een bijzondere luidspreker, vooral het midden springt er voor mij uit. De speaker geeft me bij sommige tracks een ‘live’ gevoel. Alsof je ‘in’ de muziek zit in plaats van dat je naar de muziek luistert. Er zal wel een reden zijn waarom ze al bijna 40 jaar worden gemaakt.
Tja, de tijd vliegt, en we bedanken Ulmt & Ulmt voor een mooie avond. Al met al heb ik genoten van de demo, ik hoop dat jullie nog eens langskomen!
Verslag: Christo
Foto’s: Niek