De laatste week voor de kerstdagen zijn er een 30-tal leden aanwezig die graag naar mooie audioapparatuur en mooie opnames komen luisteren, voordat ze aan de laatste kerstinkopen gaan beginnen. Het lekkere kerstbrood zorgt al direct voor een gezellige sfeer.
Jean heet Ronald van Oost (Trinnov) en Willem van der Brug (Array Audio) van harte welkom en geeft de heren het podium en het woord. Ronald is een aantal jaren geleden ook al geweest met de Audyssee roomcorrection.
Vanavond gaan de heren proberen de subwoofer dusdanig af te stemmen met behulp van de Trinnov zodat je de sub niet separaat hoort van de speakers. Het programma dat ze gebruiken voor de streaming is XBMC. Dit programma is open software en geleid supersnel mediabestanden van de NAS naar de DAC.
Apparatuur:
- Voorversterker: Trinnov Amethyst € 9.100,-
- Eindversterkers: Array S-10
- Weergevers: Endeavor E-3 € 6.995,- en Von Schweikert Unifeld One
- Subwoofer: Indiana Line Basso 950
- Bron: HTPC (hometheatre-pc) met XBMC voor streaming via Toslink naar Amethyst
Array versterkers zijn speciaal en Willem verteld hier meer over. De Array S-10 is sinds 3 jaar op de markt. Memory distortion zorgt ervoor dat er minder fase-ruis ontstaat. Het geluid is meer levendig dan het vorige model. De Trinnov roomcorrector zorgt ervoor dat de versterker meer tot zijn recht komt.
Trinnov wordt sinds 2002 in Frankrijk gemaakt en maakt gebruik van 4 microfoons. Dit omdat de plaatsing en amplitude beter gemeten kan worden want de microfoons zijn op elkaar afgesteld en werken daardoor exacter. Je kunt hiermee stereo en surround meten. De bijbehorende software zorgt ervoor dat je de (center) speakers precies kunt plaatsen in de ruimte. Sinds 3 jaar zijn ze ook actief in de Hifi/High-end.
De eerste luistersessie worden gespeeld via de monitors met subwoofer. Ronald heeft vooraf metingen gedaan en wil de verschillen laten horen met en zonder roomcorrection. De roomcorrection kan in deze zaal bij 40Hz tot 10dB opschalen. Dat is veel en kan zorgen dat de versterker gaat clippen.
De metingen kun je op diversen plaatsen in de ruimte doen. Je kunt het centrum meer gewicht geven dan de andere meetplekken. De correctie kan ook de fase van de luidspreker aanpassen. De vandaag gebruikte luidspreker geeft weinig ‘versmering’. De (lineaire) impuls van het systeem kan ook aangepast worden. Impulskarakter van de luidspreker kan gemeten worden omdat er gebruik wordt gemaakt van een MLS signaal (wiskundig berekend digitale vorm van een ruis).
De microfoon kost €650,- maar hoef je niet aan te schaffen, omdat als de ruimte gemeten is er niets meer veranderd aan de ruimteakoestiek. Je hebt hem daardoor daarna niet meer nodig. Ronald neemt de microfoon mee bij je thuis als hij komt meten.
Aansluitend gaan we de roomcorrector uitproberen met de Endeavor vloerstaanders. Met de correctie aan heb je een meer natuurlijk geluid en minder reflecties, mooier/beter. Dat is duidelijk waarneembaar ook in deze grote zaal. Je kunt op verschillende facetten het geluid beïnvloeden zo ook de klankkleur. Vind je bijvoorbeeld de dynamiek te weinig of te veel of vind je het geluid te technisch, dan kun je dat aanpassen. Belangrijk is te weten dat dynamiek door de ruimte wordt bepaald.
Ronald laat een paar standen / filters (presets) horen en wederom duidelijke verschillen. Je kunt je persoonlijke smaak (in een curve) instellen en eventueel per muzieksoort en per luidspreker. Oversturen is beveiligd dus naar hartenlust experimenteren. Het is zelfs mogelijk om vanuit Frankrijk je instellingen vast te leggen. Dit is ook van toepassing bij upgrades. Je persoonlijke instellingen blijven gehandhaafd.
Bij livemuziek (The Eagles) zijn de verschillen iets minder maar goed hoorbaar. Bij een operastuk van Mozart, La Noche de Figaro hoor je de mooie plaatsing van de stemmen, geen ‘versmering’. Wederom mooi om te horen dat de Trinnov de negatieve ruimte-invloeden weet te beperken.
Opname, remastering, verwerking en weergave bepalen de uiteindelijke mooie muziekbeleving. Hoe beter deze stappen zijn behandeld des te beter het resultaat. De Trinnov kan dan ook een betere verbetering geven. Het apparaat heeft ook een eigen clock waardoor de digitale signalen goed worden verwerkt. De roomcorrector kan zeer veel corrigeren maar als de afval van een signaal te veel is dan blijft het raadzaam de ruimte te behandelen met akoestische aanpassingen zoals basstraps.
De getoonde Trinnov heeft een DAC en voorversterker en kost € 9900,-. Er is ook enkel een roomcorrector te koop voor € 5500,-. Het systeem wordt thuis geïnstalleerd en de correctie wordt naar persoonlijke voorkeur uitgevoerd
Playlist:
- The Avison ensemble, dir.Pavlo Beznosuik – Handel Opus 6 no.2 in F major HWV 320 Andante Larghetto (Super Audio Collection Volume 5 Sampler)
- Fiona Mackenzie – When The Sunny Sky Has Gone (Elevate)
- Allison Krauss & Union Station – Let Me Touch You For Awhile (Live)
- The Eagles – Hotel California (Hell Freezes Over)
- Rene Jacobs – Concerto Köln: Le Nozze di Figaro, K. 492: Sinfonia
Pauze
- Iarla Ó Lionáird – An Buachaillín Ban (Invisible fields)
- Pecusion Ensemble – Improvisation (Stockfisch)
- Sting – Whenever I Say Your Name (Sacred Love)
- Holland Baroque Society – Ouverture in E Minor (Telemann: Overture & Concerti)
- Andrea Bocelli – L’Attesa (Andrea)
Na de Pauze gaan we verder met de monitors en de subwoofer (die onder de tafel staat achter een doek). Het is de bedoeling dat we een mooi geheel krijgen in geluidsbeeld, dus niet de subwoofer apart van de monitors horen. Het laag onder de 80Hz wordt naar de sub gestuurd en inderdaad je merkt niet dat het laag uit de sub komt. Het systeem zorgt er ook voor dat de tijdsvertragingen tussen de monitors en subwoofer aangepast wordt.
Als laatste onderdeel laat Ronald een CD horen via coaxiale kabel naar de DAC van de Trinnov. Belangrijk is dat je in je systeem maar op een plek van digitaal naar analoog gaat.
Jean bedankt Ronald en Willem met een lekkere fles wijn voor hun zeer interessante presentatie en vakkundige inzet. Ze hebben hun best gedaan om de technische complexe materie begrijpelijk over te brengen naar de luisteraars. Naar mijn mening is dat goed gelukt.
Ik wens jullie allemaal een mooi en vooral luisterrijk 2014 !
Verslag: Jack A
Foto’s: Jan N