
Deze avond werd de AOB demo verzorgd door Goosen & Swagerman uit ’s-Hertogenbosch. Joop Goosen is inmiddels een oude bekende van AOB en stond in het verleden al eens garant voor een verrassende demo. Dit was met TimeDomain Audio in april 2008

Ook op deze avond stond er iets bijzonders op stapel: de Omniwave weergevers van Leo de Klerk, eigenaar van de Bloomline Studio’s in ’s Gravendeel. Niet toevallig voerde Leo de Klerk het woord op de jongste bijeenkomst van de Nederlandse sectie van de Audio Engineering Society (AES). Leo verzorgt de opnamen van tal van bekende ensembles, onder meer in de wereld van de experimentele klassieke muziek. Al jaren ergert hij zich aan, wat hij zelf noemt, de “verbeterde mono weergave” die met een gangbare mono-, stereo- of meerkanaals luidsprekeropstelling wordt bereikt. Leo experimenteert nog voortdurend en is op zoek naar een zo ongeschonden mogelijke reproductie van de muzikale voordracht. Wil je meer weten over deze luidsprekers, lees dan dit artikel.
De avond werd gepresenteerd door Martin Goosen. En als u denk, die naam ken ik, dan klopt dat. Martin was meer dan 30 jaar het gezicht van Quad en Kef in Nederland, we bedoelen hier het inmiddels niet meer bestaande oude Transtec. Martin werkt inmiddels voor een Belgisch bedrijf in de proaudio. Maar wat ook geen toeval is dat is het feit dat Martin en Joop beiden Goosen heten… het zijn namelijk broers.


Voor deze demo worden de speakers aangestuurd met een Eera DL1.5 loopwerk en een Lyngdorf TDA2200 geïntegreerde versterker.

Martin begint de avond met muziek in plaats van uitgebreide technische uitleg over de achtergrond van deze bijzondere weergevers. ‘Blaosmeziek’ van Gé Reinders blijkt een treffend gekozen stuk, wat de kwaliteiten van de weergevers goed uit laten komen. De stem van Ge klinkt vanzelfsprekend in de ruimte en ook het natuurlijke timbre van de blazers wordt mooi ongedwongen en tonaal homogeen weergegeven. Wat meteen opvalt is de ruimtelijkheid en het ontbreken van een sweetspot: Hoe je ook in de luisterruimte beweegt, je hoort min of meer overal een vergelijkbaar beeld
De passie van Martin voor deze weergevers komt voort uit het besef dat met conventionele speakers er zoveel verloren gaat ten opzichten van live weergave. Dat besef drong bij Martin door na het luisteren naar een klassiek concert door vioolvirtuoos Julia Fisher. Er is de afgelopen decennia al veel werk verricht aan omnidirectionele luidsprekers (weergevers met een bolvormig afstraalgedrag), o.a. door Quad (met concentrische ringen in de ESL63) en Philips. Leo de Klerk maakt voor zijn weergevers gebruik van KEF componenten, die heel precies omgekeerd worden verlijmd in een buisvormige behuizing. Het bereik van de weergevers wordt geclaimd van 30-30.000 Hz te lopen.
Voor de pauze wordt gedemonstreerd met de weergevers in ‘basic’ uitvoering. Zowel links als rechts zijn op een verticale stang boven een naar beneden gerichte weergever en onder een horizontaal naar binnen gerichte weergever gemonteerd, alhoewel: Wat links en rechts is, is moeilijk te bepalen; je kunt namelijk aan beide zijden van het verbindingsvlak tussen de speakers luisteren. De zaal was dan ook in twee helften verdeeld tijdens de AOB demo. Een vreemde gewaarwording om naar muziek te luisteren, terwijl je tegenover je de andere helft van het luisterpubliek ziet zitten!



Het ontwerp van de weergevers is gebaseerd op principes uit de psychoakoestiek en psychologie. Inmiddels is het ontwerp gepatenteerd. De bedoeling van het principe is dat de weergevers door het oor absoluut niet te lokaliseren zijn. Hierdoor blijft alleen de muziek over. Martin laat ons een opname horen van een orkest, waarbij gewerkt is met 2 opnamemicrofoons op het hoofd van de dirigent. Dat levert een heel realistisch resultaat op, haast eng: De stem klinkt zo natuurgetrouw in de ruimte, dat het echt lijkt alsof je erbij bent als je je ogen dicht doet.
Bij een stukje operamuziek (Barer’s Vanessa, een ruim 54 jaar oude opname!)overtuigt het geheel door een mooie homogene en vloeiende weergave, helemaal los in de ruimte en mooie, vol weergegeven stemmen.
Vervolgens wordt het AOB publiek uitgenodigd om tijdens de weergave door de luisterruimte te gaan lopen (normaal gesproken vloeken in de kerk voor audiofielen). Hierbij wordt inderdaad ondervonden dat het geluidsbeeld homogeen is. Je kunt geen enkele van de weergave units los horen, alles klinkt op iedere plek in de ruimte coherent en ruimtelijk. Martin heeft het over ‘muziek in plaats van stereo’ en dat is ook zo. Dit betekent ook dat een duidelijke, scherpe 3d plaatsing van losse instrumenten in de ruimte (breedte en diepte) minder aanwezig lijkt. Het is echt een totaal ander plaatje dan bij conventionele weergave!
Na de pauze wordt overgegaan op een tweede paar weergevers. Die zijn opgebouwd volgens hetzelfde principe, maar hierbij herbergt de dragende kolom, die de beide weergave units verbindt, een transmissielijn om een dieper laag te krijgen.


Bij ‘Cry me a river’ van Lils Mackintosh blijkt dat deze weergevers inderdaad dezelfde signatuur hebben als de eerste. Het geheel lijkt net iets minder ruimtelijk te klinken dan de eerste set. Er is duidelijk een dieper laag, wat ietwat aan de trage kant lijkt, maar dit kan ook komen door een onvoldoende strakke aansturing door de eindtrap van de Lyngdorf. Ook bij de mooie vocalen van Allison Krauss valt weer eens op hoe fraai stemmen worden weergegeven: vanzelfsprekend, zonder enige vorm van scherpte en met veel detail. Toch missen sommige AOB-ers bij dit soort bekende opnamen een deel van de plaatsing in de ruimte, die verkregen wordt met goede opnames op een dito set conventionele weergevers. Is dat erg? Dat hangt ervan af; zoals Martin zegt: gaat het om stereo of om muziek? Zowel met Bert vd Brinks jazz piano als ter afsluiting met dynamische flamenco muziek wordt nog eens benadrukt dat deze weergavetechniek hoge ogen gooit op het gebied van vloeiende, neutrale en ruimtelijk losse weergave zonder scherpte. Hierdoor wordt de emotie in de muziek absoluut toegankelijk gemaakt voor de luisteraar en dat is een groot goed. ‘Technische luisteraars’ kunnen zich wellicht storen aan de minder scherp omlijnde 3d stereo afbeelding in dit concept. Mensen die puur van goed en plezierig weergegeven muziek willen genieten, halen hierover wellicht de schouders op. Zij geven inderdaad de voorkeur aan muziek boven stereo.
Hieronder de playlist:
- Gé Rijnders – Bloasmuziek (www.g-reinders.nl)
- Holm Vogel – Trio sonaten, sonate III d-moll BWV527 van Bach (Capriccio digital 10037)
- Experimentele opname gemaakt in het muziekgebouw Frits Philips te Eindhoven – Jules van Hessen
- Eleonor Steber, Nicolai Gedda met Metropolitan opera orchestra chorus – Barer’s Vanessa (RCA Victor / BMG 7899-2-RG)
- Chorale Saint Michel – Biagolow (Concert de musique Orthodoxe, Heinerscheid 21-5-2006)
- Tania Kross, Marietta Petkova – Adagio uit Toccata in C, BWV 564 van Bach arr. Ferrucio Busomi (Aria Antiche)(Philips Universal 00289-4428466)
- Julia Belova – Valse scherzo van Chostaakovitch (Russian dolls)(Baroque de Luxembourg, Burleske 11)
- Lils Mackintosh- Cry me a river (A fine romance, soud design 4)(STS digital 6111104)
- Allison Krauss – Jacob’s dream (A hundred miles or more, a collection)(http://alisonkrauss.com)
- Wynton Marsalis – In the court of king Oliver (Standard time vol.3 The resolution of romance)(Columbia CK46143)
- Bert van den Brink – Mens durf te leven (Jazz at the Pinehill)(Challenge PRCHR75084)
- Beatles – When I’m sixty four (Yellow submarine)
- Francini y su orquestra sinfonica – Fandangos (Flamenco)(Victor VDP-1056)


Joop en Martin, bedankt voor het ons kennis te laten maken met deze wel zeer innovatieve uitvinding!