Vanavond waren Arno, Dorus Jan en Jarl van Arnospeaker te gast. Ze hadden 2 sets speakers bij zich. Een verbeterde versie van de AS-TL2, waarvan we al eerder een prototype hadden gehoord, en een voor ons nieuwe set, de AS-TL1.
De sets worden aangestuurd met een Denon Solid state SD/USB speler, en een Toshiba laptop met een Cambridge audio DAC (DAC magic plus) via USB. Hiertussen wordt geswitcht door middel van een Velleman 8021 voorversterker. Voor de demo praat ik met de heren en leggen zij mij hun filosofie uit, en de totstandkoming van de TL1, die al veelbelovend staan te spelen. Ze zijn al circa 15 jaar bezig met audio, op zoek naar een ideaal ontwerp voor een speakerset als deze, met een zo ideaal mogelijke geluidsweergave. Ze zijn hobbyisten, dat wil zeggen dat hun doel (nog) niet is om zoveel mogelijk luidsprekers aan de man te brengen. Ze zijn nog zoekende naar een zo goed mogelijk resultaat. De theorie is bij deze speakers al zeer goed toegepast, nu wordt het speakersysteem in de praktijk aan de tand gevoeld. Wat zij belangrijk vinden, is de mening van de luisteraar, dus ook die van ons. Zij staan open voor feedback, om dit uiteindelijk toe te kunnen passen in hun ontwerp, en daardoor tot een beter eindresultaat te komen. De speakers die zij ontwikkelen zijn bedoeld als monitoren in opnamestudio’s. De speakers kunnen ook in de huiskamer geplaatst worden, maar zijn eigenlijk bedoeld voor kleine ruimtes, maximaal 50 m2. Ze zijn ook ontworpen als near field speaker. De luisteraar in de studio zit kortbij, en de speakers staan vrij kort bij elkaar. Hiervoor is dus ook geen groot vermogen nodig.
Het zijn compacte kasten met een vrij kleine driver met toepassing van transmissielijn. Het is een eenwegsysteem. Hiermee willen zij een zo puur en zo schoon mogelijk geluid creëren. Zij zijn namelijk van mening dat scheiding in het signaal in een meerwegsysteem nadelige gevolgen heeft voor de fasereinheid en dat er ‘gaten’ in het geluid ontstaan, wanneer de frequentierange niet goed gedekt wordt, of niet juist verdeeld wordt over de drivers. Als we een instrument of geluidseffect horen (bijvoorbeeld een ‘sweep’ van laag naar hoog) wat normaal gezien over een groter frequentiegebied plaatsvindt, dan zijn hier meerdere drivers bij betrokken, aangestuurd door een filter. Nu klinkt het completer, omdat we de volledige range via 1 driver horen. De speaker is actief. Enerzijds om een compleet systeem te hebben waar alles inzit, en nauwkeurig matchend voor de weergever, en anderzijds om de verbinding tussen versterker en speaker zo kort mogelijk te houden. In de speaker zit een Hypex klasse D versterkermodule. Deze bevindt zich bij de TL1 aan de zijkant. De sleuven aan de zijkant dienen als ventilatierooster. De laagweergave die wordt opgebouwd door de toepassing van de transmissielijn. De kleine driver (slechts 4 inch) komt hierdoor maximaal tot zijn recht. Jarl en Dorus Jan lichten toe dat de breedbandspeakers zoals men die tegenwoordig kan vervaardigen van dusdanige kwaliteit zijn dat de toepassing van een eenweg principe goed werkt. Ze hebben geëxperimenteerd met diverse merken, en hebben nu goede ervaring met breedbandspeakers van het chinese merk Tangband. Deze hebben zij toegepast in de TL1 en de TL2.
Verder is ernaar gestreefd om een zo neutraal mogelijke kast te vervaardigen. Er mochten geen ‘toontjes’ in de kast zitten. De kast is van MDF, maar is dusdanig afgewerkt dat de buitenkant erg hard en solide geworden is. De kast is ontworpen om goed af te stralen. Het werkt als een puntbron wat mede bereikt wordt door afrondingen in de kast te maken. De truc van het systeem is om het geluid helder te houden. De ruimte doet de rest. De speakers moeten het geluid geen kleur geven, maar zo puur mogelijk weergeven. Dit was de achterliggende gedachte van het ontwerp. De kast is een basis, en daarna wordt met electronica ge-fine-tuned. Hierbij vinden metingen plaats en worden nog kleine aanpassingen gedaan.
We gaan luisteren!
Als opwarmertje een live nummer van Nirvana, en daarna krijgen we een goede eerste indruk van de set, met het nummer Stay van Yello. Een heldere weergave, een rustig geheel, prettig om naar te luisteren. Het laag vormt een mooi breed fundament, en wordt ook goed verspreid. Het midden en hoog komen hier heel mooi bovenuit. Het is verbazingwekkend hoe deze speakerdriver in zijn eentje garant kan staan voor deze brede weergave-range, waar zo’n goede detaillering in waar te nemen is, en wat een geweldig laag deze kleine driver kan genereren. Soms is er wel ietwat vervorming te horen in het midden, maar dat komt waarschijnlijk doordat we volgens Arno op maximaal vermogen draaien in deze grote ruimte (136m2!!) Daarnaast horen we elk detail, dus ook elke fout in de opname.
Playlist:
- Nirvana – Lake of fire
- Yello – Stay
- Tracey Chapman – Fast car
- Simply red – I’d rather go blind
- Amy McDonald – Dancing in the dark
- Dotan – Fall
- Eric Clapton – Layla
- Sade – Please send me someone to love
- Krezip – Everybody’s gotta learn sometime
- Dire Straits – Brothers in arms
- Dave Brubeck – Take five
- Nils Lofgren – Keith don’t go
Na de pauze worden de TL2’s opgesteld.
Ten opzichte van de vorige TL2, die we eerder hebben gehoord, is deze op een aantal punten verbeterd. De driver is hetzelfde, maar de elektronica en de kast hebben enige verandering ondergaan.
Ten opzichte van de TL1 wordt deze speaker akoestisch meer belast. De transmissielijn is ook langer. De driver heeft een kleinere uitslag, maar de oppervlakte vergeleken met die van de TL1 is het dubbele, dus de kast moet een stuk groter zijn, en is dan ook bedoeld voor wat grotere ruimtes. We beginnen met Layla van Eric Clapton. Stem en instrumenten worden goed weergegeven. Het hoog klinkt verrassend sprankelend. Het laag is voldoende aanwezig. Bij het nummer ‘Please send me someone to love’ is het laag heel goed te horen, en zorgt voor een solide basis in het geheel. De speaker klinkt heel rustig, en daardoor is het prettig om ernaar te luisteren. Een nummer als dit is dan echt een genot, het vraagt weinig inspanning van de luisteraar om zich met deze speaker te verenigen. We luisteren naar een nummer van Krezip, ‘Everybody’s gotta learn sometime’. Mooi stereobeeld, ruimtelijk. Hierna op mijn verzoek ‘Brothers in arms’ van Dire straits. Waarom ik voor dit nummer koos, omdat ik benieuwd was naar de stem van Mark Knopfler en daarnaast het hoog en het laag. Ik had dit nummer onlangs via een open baffle breedbandsysteem gehoord, en dit verraste mij enorm. En ook deze set slaagt erin om mij, en andere leden tot de laatste toon van het nummer, te boeien. De geluidsweergave is dusdanig dat de luisteraar helemaal ontspannen kan zitten luisteren, en daardoor elk detail onder de aandacht wordt gebracht. In tegenstelling tot de TL1’s klinken deze speakers een stuk dynamischer, en op hun manier ook weer ingetogen en bescheiden van karakter. Alles is gewoon in de goede proporties aanwezig. Ze zijn zeer aangenaam om naar te luisteren. De zaal is stil en luistert aandachtig.
We hebben deze avond 2 bijzondere sets mogen beluisteren, met elk een eigenzinnig ontwerp en achterliggende filosofie. Arno, Dorus Jan en Jarl, bedankt voor deze indrukwekkende, en leuk opgezette demo.
Verslag: Cyriel
Foto’s : Jeroen