Vanavond waren Guido Tent en Justin Vis van Grimm Audio bij ons te gast. Zij demonstreerden ons hun meest recente model van de LS1, de LS1be. Grimm audio is opgericht in 2004 en heeft zich in eerste instantie met name toegelegd op het ontwikkelen van A/D converters, daar zij van mening waren dat dit een zeer belangrijke schakel was in het opname proces. Hier wilden zij iets in betekenen, dus richten zij zich op het ontwerpen van apparatuur voor studio’s. Ze kwamen er al snel achter dat veel monitor speakers in mastering studio’s eigenlijk niet goed waren. Zij vonden die kwaliteit echter wel van groot belang, omdat een monitor bepalend is voor de kwaliteit van de release. De LS1 is uit de wens ontstaan om mooie opnames te kunnen maken.
In het begin verkocht deze speaker jammer genoeg niet zo goed, omdat de studio’s niet konden of wilden investeren, vandaar dat zij uitgeweken zijn naar de hifi/high-end consument. De LS1 is qua ontwerp een vrij platte, brede speaker. Een brede speakerkast kan tot een ideale match leiden met een ruimte waarin reflecties optreden. Met name naar de zijkanten worden dan de minste reflecties veroorzaakt. Hoe breder de baffle, hoe directiever het systeem wordt en hoe minder midden en laag rondom de speaker wordt afgestraald. Guido legt uit dat beneden de 220 Hz de speaker wel rondomstralend wordt, dit is een acceptabel compromis, daar de luidspreker anders wel erg breed wordt.
De speakers staan vandaag ook behoorlijk naar binnen gedraaid, om reflecties te voorkomen via de zijkanten en de wand achter de luisteraar. De speakers staan bijna in een hoek van 45 graden opgesteld. Het voordeel hiervan is ook dat het stereobeeld nu goed blijft, zeker wanneer we in deze zaal spelen, met 30 luisteraars. Als men wat meer naar rechts zit, dan wordt het verlies in geluidsdruk van de speaker die verder weg staat gecompenseerd door het feit dat deze wel recht naar de luisteraar toe is gericht. De afgeronde zijkanten zorgen ervoor dat er akoestisch gezien geen sprongen in het verloop van de akoestische impedantie plaatsvinden, wat men wel heeft bij speakerkasten met rechte hoeken; diffractie wordt door deze afronding vorkomen. De LS1 is een actief systeem, met zowel analoge als digitale ingangen. Een analoog signaal wordt direct omgezet naar digitaal. Dit signaal gaat naar een DSP, wat 2 redenen heeft: Enerzijds dient de DSP voor het lineairiseren van het systeem, en anderzijds wordt de scheiding hier geregeld. De akoestische respons van de luidsprekerunits wordt hierin meegenomen. Door de DSP kunnen de drivers het ideale signaal ontvangen, perfect in balans met kun akoestisch gedrag. Twee Hypex N-core versterkers voorzien de 8 inch midwoofer en de tweeter, en een Hypex UCD module zorgt voor de 10 inch subwoofer. Het systeem is een 3 weg systeem, met scheidingsfrequenties bij 80 Hz en 1,5 kHz. Voor de laagweergave heeft Grimm een systeem ontwikkeld wat gebruik maakt van bewegingstegenkoppeling, ook wel bekend als het MFB principe. Grimm Audio gaat echter veel verder als Philips met haar MFB en bereikt een verlaging van de vervorming van 30dB (Philips 10-12dB).
Alle drivers zijn van het merk Seas, waarbij de Beryllium tweeter samen met Grimm is ontwikkeld. Deze heeft een betere ophanging, een lager gewicht en hogere stijfheid, wat zorgt voor een grotere uitslag en resulteert in een lagere vervorming. Waarom een actief systeem? Een actief systeem is praktischer, en eleganter als geheel. Er is geen toren van randapparatuur meer nodig. Het publiek van tegenwoordig wil dat ook niet meer. Hier wil Grimm ook op aansluiten door te streamen naar actieve speakers waarbij de versterkers en de aansturende elektronica, welke door hen speciaal voor deze speaker is ontworpen, in de luidsprekerkast ingebouwd zit. Daarnaast wil Grimm een ideale kant-en-klare totaaloplossing aan kunnen bieden, voor het hele gezin. De woofer hoeft dankzij de van het MFB systeem afgeleide techniek ook niet zo groot in omvang te zijn. Als laatste is er het voordeel van de optimale en voorspelbare interactie tussen converters, kabels, versterkers en luidsprekerunits.
Hoe klinkt de set?
Ik zit helemaal rechts, en inderdaad, het stereobeeld is prima. De rechter speaker klinkt minder hard omdat hij ingedraaid staat, en de linker speaker is eveneens zachter omdat hij verder weg staat. Dit gaat verder nauwelijks ten koste van de directiviteit. Dat de rechter tweeter niet recht naar me toe straalt is geen belemmering voor het luisteren. De set geeft voldoende laag weer, hoewel de lage tonen, in onze ruimte, soms een beetje een eigen leven dreigen te leiden. De subwoofer is met een reden vlak boven de vloer geplaatst om reflecties te voorkomen. Er is verder weinig resonantie van de kast te horen.
Hoog, midden en laag is goed in balans, en vormen een neutraal, puur en strak geheel. De speaker heeft een rustig karakter, en is aangenaam om naar te luisteren, vooral omdat er weinig ‘verkleuring’ optreedt. Details zijn goed waar te nemen, het geheel klinkt alles behalve chaotisch. Stemmen komen erg natuurlijk naar voren. Wanneer we naar een instrumentaal pianonummer luisteren, horen we een prachtig ruimtelijke weergave van het instrument zoals het hoort. Op mijn verzoek wordt Rhythm divine gespeeld van Shirley Bassey / Yello. De stem komt heel goed boven het geheel uit en het hoog is mooi sprankelend. Het laag is solide van karakter en daarnaast horen we een helder en ruimtelijk midden. De set klinkt levendig en tegelijkertijd kan men er ontspannen naar luisteren, met name dankzij de goede balans en de reinheid in de weergave. Justin vertelt nog iets over de mediaspeler/streamer. Guido is parttime docent audio ontwerp aan de afdeling electrotechniek van de Fontys hogeschool in Eindhoven. Justin was een leerling van Guido en werkt aan de ontwikkeling van de streamer. Met zijn smartphone wordt deze ‘computer’ bediend. Bijzonder aan deze streamer is dat deze Hi-res kan weergeven. DSD is geen probleem voor de streamer. De set die we gehoord hebben kost 36.000 euro. De set is ook als 2 weg systeem verkrijgbaar. Deze heeft dan geen subwoofer. Met de LS1 software kan de LS1be dan omgezet worden naar een 2 weg systeem.
We hebben vanavond weer veel geleerd over audio en mooie dingen gehoord. Wij bedanken Guido en Justin dat zij ons hebben willen meenemen in de filosofie achter de ontwikkeling van een prachtset als de LS1be.
Verslag: Cyriel
Foto’s : Jan