Yes, we mogen weer! Na een Corona stop van 4 maanden, hebben we eindelijk weer een club luister-avond. Het bestuur en de democommissie hebben samen met de zaaleigenaar van ons clublokaal een modus gevonden om dit samen met Aequo Audio mogelijk te maken. De opstelling van de luisterplaatsen is daarbij noodgedwongen anders dan normaal en hoogstwaarschijnlijk ook niet ideaal voor een groot aantal leden. Ik heb als recensie schrijver het voordeel dat ik de beste luisterpositie mag opeisen! Tja, voor een eerlijke beoordeling is dat toch wel een belangrijke bonus als clublid.
De demo zal verdeeld worden over 2 sessies om zoveel mogelijk leden toegang te bieden, en toch aan de Corona maatregelen te kunnen voldoen. Nog een bonus voor mij, ik mag beide sessies bijwonen om zodoende een volledig beeld te krijgen. Aequo audio is niet nieuw voor ons. In juni 2017 hebben ze met veel succes bij ons al hun Ensis luidspreker gepresenteerd. Vanavond zijn Ivo Sparidaens en Paul Rassin weer hier om hun volgende creatie de Stilla aan ons voor te stellen.
De Stilla zoals die hier opgesteld staat is volledig actief, d.w.z. voor de woofer én voor mid en hoog. Daarmee hebben we als Audioclub Oost Brabant meteen een primeur, want hiervoor had de Stilla alleen actief laag! Ivo vertelt met trots dat de Stilla in gerenommeerde audio tijdschriften meer dan uitstekend ontvangen is. Het tijdschrift Mono-Stereo kende de Stilla zelfs 2 prestigieuze prijzen toe, namelijk ‘Highly recommended product’ en ‘Upper Echelon product’! En het audiofiele 6 Moons kende de Stilla een Blue Moon award toe! Nou dat maakt ons benieuwd. Het uiterlijk van de Stilla is elegant, slank en zeker zeer huiskamervriendelijk. De breedte is slechts 16cm, en dat maakt ons benieuwd of er voldoende laag met een goede definitie kan worden weergegeven. Maar Ivo legt uit dat het door een bijzondere opstelling mogelijk is om in dit slanke postuur 2 lange slag 7 inch woofers onder te brengen, beide aangestuurd door 250 watt Ncore versterkers. De rest van de apparatuur waar vanavond mee gespeeld wordt is een eigenaardige mix van high end en low end. Prominent in het midden staat een KR Audio P135 voorversterker.
Hoog geprezen, lees de recensies er maar op na (o.a. Music Emotion juni 2020). De P135 is direct op de volledig aktieve Stilla aangesloten. De muziek gaat via een laptop naar een Motu M4 USB Dac (259,- Euro!) en dan naar de P135. Beetje vreemd een DAC van dit lage bedrag aan een high end set met high end prijzen, maar Ivo beweert dat deze DAC beter klinkt dan de prijs doet vermoeden. Dus als dit al goed kan klinken kan het dus zeker nog beter! Tijdens binnenkomst en plaats nemen speelt de set al. Vaak is dan al te horen hoeveel potentie een set heeft, maar daar is in het begin niet veel van te horen. Vooral het laag is niet goed onder controle. Als dat maar goed komt. Nou, lees maar even verder! Voordat het eerste nummer gespeeld wordt, geeft Ivo uitleg over het Aequo Audio ARPEC systeem. Dit staat voor Analogue Roomsize and Placement Extention Control. Elke luidspreker heeft 2 continu variabele draaiknoppen. De ene knop maakt een aanpassing voor de positie van de luidspreker variërend van plaatsing in een hoek tot volledig vrij van de wanden. De andere knop maakt aanpassingen voor de grootte van de luister-ruimte.
Uniek aan dit systeem is, dat het niet om een DSP gaat zoals bij veel andere oplossingen om plaatsing en ruimteproblemen op te lossen. ARPEC werkt volledig analoog en verregaand fasecorrect. Dan het eerste nummer; Avishai Cohen trio met Beyond. Ivo kiest dit nummer speciaal om de laagweergave te beoordelen. Hij had tijdens het inspelen zelf al gemerkt dat dit niet helemaal in orde was, maar heeft het zo gelaten om ons de werking van ARPEC goed te kunnen demonsteren. De reacties van de zaal en van mijzelf waren dan ook dat het laag teveel was en onvoldoende onder controle. Normaal gesproken gaan de demo-gevers nu schuiven met hun luidsprekers, maar Ivo draait eenvoudig aan de placement knopjes. En van mijn positie af te zien maar ’n klein beetje. Maar het effect was direct hoorbaar, maar nu was het laag zelfs iets te weinig. Het lijkt er dus op dat het regelbereik zeer groot is. Het is zelfs mogelijk om elke luidspreker afzonderlijk te optimaliseren, bijvoorbeeld bij een asymmetrische luister-ruimte.
Tweede nummer; Pie Jesu van de Cambridge singers. Dit nummer horen we vaker, dus hier kunnen we goed op vergelijken. Het sub-laag is goed aanwezig. Indrukwekkend voor dit formaat luidspreker! Tijdens het afspelen wordt de room-size knop nog iets teruggedraaid. We zijn nog steeds bezig om de laagweergave te optimaliseren,
maar mij valt iets anders op. De afbeelding, en vooral de diepte-afbeelding is gewoonweg fantastisch. Ik heb dit nog niet vaak zo gehoord in onze zaal (liever gezegd nog nooit in deze mate)! Het koor is op realistische afstand (of in elk geval realistischer als vaak het geval is). Maar er zijn ook kritiek puntjes uit de zaal, men mist wat aan openheid. Ivo erkent dit en vermoed dat de KR wellicht nog niet optimaal ingespeeld is. Dan volgt het nummer; The Sea van Haevn. Het volume staat hierbij erg (te) hoog en ik vind het moeilijk te beoordelen. Toch zijn de kleine aanpassingen die Ivo doet aan de positie en room-size knoppen heel goed waarneembaar. Maar de voorkeuren variëren met de positie van de leden in de zaal. In elk geval laat het ARPEC systeem het toe om voor iedereen een optimum te vinden! Het valt Hans op dat er 2 lege stoelen dicht bij de luidsprekers staan, en op zijn verzoek worden die weggehaald. Het nummer The Sea wordt nogmaals gespeeld maar nu op een lager volume. De openheid in het hoog lijkt verbeterd en om dit vast te stellen wordt nogmaals het Pie Jesu gespeeld. Algemene conclusie is dat het nu inderdaad beter is. Was dus gelukkig toch niet te wijten aan de KR! Ik maak een opmerking over mijn constatering van de fantastische afbeelding en met name de diepte die ik niet eerder zo heb meegemaakt. Ivo verklaart dit door het feit dat de tweeter en midrange over hun gehele bereik in fase zijn. Ivo vervolgt zijn verhaal met een uitgebreide verhandeling over de materiaal technologieën die ze hebben toegepast. Vanuit zijn vroegere beroep als Triboloog en zijn kennis van nanotechnologie in de materiaalkunde zijn ze in staat geweest om materialen te ontwikkelen (Nano Metaal Composiet) met een ongekende combinatie van stijfheid en zeer breedbandige demping (die normaal gesproken elkaar in de weg staan). Op die manier is er ook een technologische samenwerking ontstaan met o.a. de Technische Universiteit van Eindhoven. Deze materialen worden of gaan onder andere toegepast worden in hun behuizingen. Ik nodig iedereen uit eens op de site van Aequo audio te kijken waaruit blijkt dat dit team ook op materiaaltechnologie helemaal mee vooraan loopt. Indrukwekkend!
Maar ook t.a.v. de toegepaste drivers is het team van Aequo Audio zeer vooruitstrevend en compromisloos. Waar anderen meestal volstaan met bestaande drivers op specificatie te laten aanpassen, gaat Aequo Audio vele stappen verder. Elk component van de drivers wordt volledig volgens hun specificatie besteld bij fabrikanten die op dat specifieke onderdeel gespecialiseerd zijn, zelfs het conus materiaal! Dit is echt ‘no compromise’!! Daarnaast werken ze samen met enkele van de grote namen in driver design zoals Per Skaaning (Scanspeak, Dynaudio). Vanuit de zaal komt de opmerking of een Motional Feedback (MFB, Philips) een meerwaarde zou kunnen hebben. Ivo verklaart dat het hun voorkeur heeft om alles zoveel mogelijk compromisloos aan de bron aan te pakken door driver optimalisatie waardoor zo’n correctie overbodig is. Nog 2 nummers voor het einde van de 1e sessie. Logos van Gerardo Nunez – Ulf Wakenius. Acoustische gitaar, ik noteer “zeer dynamisch”. Eva Cassidy Autumn leaves, ik noteer “de speakers verdwijnen volledig”. Nog snel vraagt iemand uit de 1e sessie wat deze speakers kosten. Antwoord, 20.000 Euro vol actief. Na de wissel naar de 2e sessie begint het feest weer van voor af aan. Er wordt nog even gememoreerd aan de ontstaansgeschiedenis en de voortgang van Aequo Audio: 2012 gestart, 2015 ontstaan van de Ensis luidspreker, 2016 introductie van de Ensis op high-end München. Ondertussen hebben de luidsprekers een wereldwijde distributie. Hun volgende luidspreker ontwerp staat al op stapel, en daarin zal alle verworven kennis samenkomen. Behuizing (nanotech akoestisch supermetaal), driverdesign en natuurlijk ARPEC! We zijn nu al benieuwd naar die luistersessie! Voor de leden in de 2e sessie komt alle uitleg nog ’n keer langs. Daarbij ook nog de opmerking dat het ARPEC systeem alléén de laagweergave corrigeert. Bij de 2e keer luisteren naar The Sea van Haevn noteer ik dat het hoog (bekkens) wat achter blijft. Maar ik ben ondertussen zo onder de indruk van deze luidspreker en de kennis en kunde van het Aequo Audio team dat ik er van uit ga dat dit in de opname moet zitten. Een goede set kenmerkt zich ook doordat goede opnamen fantastisch klinken, maar mindere opnamen ook genadeloos door de mand vallen. De luidsprekers zijn ook op afstraalgedrag geoptimaliseerd, en hierover volgt nog een presentatie die er in de 1e sessie niet van gekomen is. logos nog ’n keer. Het blijkt dat er bij ‘n 2e keer toch weer andere dingen opvallen, vooral in de opname. De gitaren klinken nogal groot, maar bij de andere opnamen klinken de instrumenten in realistische proporties. Dus ook weer een bewijs van het onthullend vermogen van de Stilla. Verder hele mooie dynamiek.
The Sea van Ary, een complex nummer dat bij mindere systemen vast kan lopen. Hier niet, mooie balans. Eva Cassidy is eigenlijk de afsluiter, maar op speciaal verzoek komt Dance Macabre nog voorbij. Die hebben we al vaak gehoord, maar niet vaak zo mooi als nu. Bravo! En dat met een low-end DAC, dus we hebben het beste nog niet gehoord! Na afloop mochten Ivo en Paul dan ook zeer terecht mooie complimenten ontvangen van diverse clubleden. Twee van onze leden vertelden zelfs dat dit het beste was dat ze in onze club hadden gehoord, vertelt Paul trots. Ondanks de ruime (Corona) stoel opstelling werd een goede ruimtelijke stage ervaren. En vooral het probleemloos spelen in onze verre van akoestisch perfecte ruimte werd als zeer uitzonderlijk ervaren. Daarbij weet deze luidspreker ook nog emotie over te dragen. Iets wat ik bij DSP gecorrigeerde systemen meestal mis!
Als persoonlijke noot wil ik nog iets zeggen over het ARPEC systeem. Vaak hebben we een set spelen in ons clubhuis waarvan we wel de potentie herkennen, maar die niet volledig tot zijn recht komt vanwege akoestische zaal-problemen. Vaak wordt er dan na de pauze wat geschoven met de luidsprekers wat dan vaak tot een iets betere resultaat leidt. Maar het ARPEC systeem van Aequo Audio doet wat het beloofd op een overtuigende en fantastische manier zonder digitale artefacten. Ik bedoel hiermee dat DSP’s vaak op details en gemeten fantastische resultaten laten horen, maar daarbij ook iets van de magie wegnemen. Niet zo bij ARPEC. Petje af Audio Aequo team!! Luidsprekers: Aequo Audio Stilla volledig actief Voorversterker: KR Audio P-135 Dac: Motu M4 (259,- Euro !!)
Verslag: Guus
Foto’s : Jeroen & Jean