Juni 2018 Verslag Ilumnia

Op deze demo-avond stelt Cor ons voor aan de Belgische broers Tom en Jef Nuyts. Bedenkers en bouwers van Ilumnia luidsprekers. Hun goede vriend Lucas van der Sterre vergezelt hen. Lucas leent zijn kritische oren aan de broers en levert ook veel van de muziek, o.a. van de playlist van vanavond.

Redelijk wat leden van onze club hebben de Ilumnia luidsprekers al eens gehoord op de X-Fi. De potentie die daar gehoord werd was er de reden van om de bedenkers van dit speciale concept eens bij ons uit te nodigen. Want speciaal is het wat deze jonge broers bedacht hebben. Ze beseften heel goed aan het begin van hun avontuur dat ze niet zomaar de zoveelste moesten zijn die met conventionele drivers iets zouden gaan bouwen. Ze legden de lat direct heel hoog, en wilden de beste driver ter wereld gaan maken! Ga er maar aan staan! Tom is een gedreven prater, en in zijn verhaal horen we dat hij al een zeer uitgebreide selectie audio apparatuur in huis heeft gehad. Meestal van zeer gerenommeerde merken en van hoog niveau. Onder andere Gamut El superiores luidsprekers. Het was de snelheid en het ongecomprimeerde geluid van dit soort luidsprekers die de broers erg aansprak. Hun zelfbouw project moest dit niet alleen evenaren maar hun doel was dit zelfs te overtreffen. Samen met zijn technisch onderlegde broer Jef gaan ze eerst onderzoeken wat er aan de conventionele conus-drivers ‘mankeert’. Ze komen tot de conclusie dat met alle technische vooruitgang tenminste 1 nadeel nog nooit volledig is weggewerkt. Dat zijn de ongewenste resonanties en niet lineariteit die veroorzaakt worden door de surround (rolrand) en de spider. Ze stellen zich tot doel om dit probleem uit de weg te ruimen, en tegelijkertijd de beste conus-driver van de wereld te realiseren! In 2010 beginnen ze met hun eerste ontwikkelingen. Om de genoemde problemen van de surround en de spider te elimineren baseren ze hun ontwikkeling op een magnetisch opgehangen ‘zwevende’ conus.

Dat je zoiets niet zomaar in elkaar knutselt blijkt uit de modellen die ze hebben meegebracht. Dit zijn volwaardige high-tech constructies uit zware, vol aluminium gefreesde en gedraaide (68) onderdelen. Gecombineerd met de voedingsunit uit de hoge hoed van Jef wisten ze een nagenoeg 100% lineariteit te realiseren. Als ze na 3 jaar een eerste werkend prototype hebben, realiseren ze zich dat ze op de goede weg zijn. Ze herkennen de bijzondere resolutie en snelheid waarnaar ze streefden. Ze hebben daarop direct patent aangevraagd op hun vindingen. Het tunen en het bouwen van de kast heeft daarna nog eens 3 tot 4 jaar geduurd. Ze zijn daarin verder gegaan dan menig andere ‘zelfbouwer’ terwijl de intentie in het begin nog helemaal niet was om er een commercieel product van te maken. Broer Jef heeft de eerste precisie onderdelen zelf gedraaid en gefreesd, maar hun gedrevenheid naar perfectie vergde zoveel van de toleranties op de geproduceerde onderdelen dat ze hebben uitbesteed in diverse delen van de wereld, Duitsland, Noorwegen, Nederland, USA tot in China toe! Vele potjes met een licht afwijkende samenstelling van magnetische vloeistof en kasten vol met proto-onderdelen zijn daar in huize Nuyts nog getuige van. Het hoog boven 6000Hz wordt verzorgd door een licht gemodificeerde Scanspeak illuminator die fasecorrect geplaatst is boven de omgekeerde conus. We hebben hier dus te maken met een gedeeltelijk omni-directioneel systeem met een directionele component voor de hogere frequenties. De kast die ook na vele iteraties ontstaan is, bestaat nu uit verlijmde (hoge kwaliteit natuurlijk) berken multiplex panelen. Ook is gelijktijdig een stijve bracing geïntegreerd. Voor de filtering heeft Jef gekozen voor een (soort van) 1e orde filter om het aantal onderdelen in de signaalweg te minimaliseren.

Uiteindelijk heeft dit alles geleid tot het schitterende product dat voor ons staat. Een professioneel en erg aantrekkelijk ogende luispreker, maar wel anders dan anders! Het tunen is gebeurd naar hun eigen inzichten en ideeën over zuiverheid en detailrijkheid te samen met een uitgebreid luisterpanel van audioliefhebbers. Het blijft natuurlijk persoonlijk, en ze staan dan ook open voor onze opmerkingen en suggesties. Luisteren dus. Luisteren: We horen al snel dat hier iets bijzonders staat te spelen. De instrumenten zijn onderling goed te onderscheiden en zelfs de zachtste geluidjes komen goed los van de rest. Bekkens klinken heel natuurlijk (voor zover ze goed in de opname zitten natuurlijk). Piano aanslagen klinken heel realistisch en de tonen klingen mooi uit. En stemmen? Er hebben weinig systemen in ons clubgebouw gestaan die stemmen zo realistisch hebben weergegeven! Dit is echt een heel sterk punt van deze luidspreker. Muziek met koor is ronduit geweldig mooi. Drum en percussie worden op een zeer hoog realistisch niveau weergegeven. Een van onze leden merkte op dat hij het ‘woodblock’ zelden zo correct had horen weergeven.

Zijn er nadelen? Eerlijk gezegd blijft de laagweergave achter bij de kwaliteiten van rest van de luidspreker. Het laag is niet strak en er zit een vervelende resonantie in. Dit leidt helaas af van het kritisch luisteren naar de werkelijke kwaliteiten van dit systeem. We kennen dit probleem in onze ruimte. Het komt helaas vaker voor en heeft veelal te maken met de plaatsing van de luidsprekers. Ondanks dat de broers de ruimte akoestische nagemeten hebben en als prima beoordeeld hebben, gaat hier echt iets mis. Daarom wordt na de pauze de poort aan de voorkant afgestopt met dempingsmateriaal waardoor de basreflex frequentie werd verlaagd naar 50Hz. in plaats van voorheen 65Hz (volgens opgave Tom). Dit helpt enigszins maar perfect is het nog niet. Het laag is wel strakker, maar ook zwakker. Maar we kunnen ons weer beter concentreren op het mid-laag tot hoog. Dat blijkt bij een percussie nummer dik in orde. Heel levendig en life-like met een fantastische dynamiek.

Maar er blijkt nog een probleem dat door meerdere leden geconstateerd wordt. De focussering is niet bijzonder. Ik zelf constateer een sterk links-rechts beeld met een gat in het midden. Maar die beleving kan per zitpositie natuurlijk anders zijn. Het is ook nagenoeg ondoenlijk om het geluid op alle plaatsen optimaal te krijgen. Demogevers zijn genoodzaakt om een soort gemiddelde plaatsing te doen zodat overal een enigszins acceptabel geluid en afbeelding ontstaat, maar dat is zelden of nooit optimaal. Na enige nummers schakelen we over op de meegebrachte Jadis DA50 Signature versterker. Na het verhelpen van de initiële brom, horen we een iets levendiger geluid. Het laag wordt helaas niet beter (was ook niet te verwachten). De nummers die we hierna nog spelen laten genadeloos de opnamekwaliteit horen. En zo hoort het ook bij een goed en eerlijk systeem. Hier is geen sprake van een vriendelijk ‘sausje’ over het geluid, dit is een luidspreker voor puristen. Het aangevraagde nummer van Diana Krall klinkt levendig, dynamisch en realistisch. Met name ook de piano! Tegen het einde van de avond geeft Tom nog uitleg over de voeding die de controle van de electro-magnetische ‘ophanging’ regelt. Deze kan in standen minder strak en strakker gezet worden en hierdoor optimaal aangepast worden op de aangesloten versterker. Ook is hiermee een persoonlijke voorkeur in te stellen. We hebben vanavond weer iets heel speciaals gehoord, en ondanks de lichte kritiek (op de laagweergave) is de algemene indruk dat hier een hele mooie luidspreker met heel veel potentie heeft staan spelen. Tom en Jef bedankt voor deze mooie demo, en Lucas bedankt voor je mooie muziek keuze.

Naschrift:
Toen bijna iedereen al weg was, was ik nog aanwezig met twee mede clubleden. Ik vroeg om nog een nummer van Leonard Cohen te draaien en ging op de beste stoel zitten. Nog steeds miste ik het juiste podium en een strak geplaatste midden afbeelding. Op ons verzoek werden toen de luidsprekers een heel stuk minder ver uit elkaar geplaatst. En zie daar!!! Alles kwam op z’n plek. Zelfs het laag was nu heel goed onder controle. Wat een genot. Gelukkig hebben we dit systeem dus nog heel kort kunnen horen met een meer ideale plaatsing zodat ik nu kan zeggen en schrijven dat deze luidsprekers met een correcte plaatsing echt een fantastische beleving bieden!!
Waar is mee gespeeld: We zijn de avond aangevangen met een Esoteric C03 voorversterker op Gamut D200mk3 eindversterkers. De interlinks waren van Nordost (Blue Heaven) en Gamut Wormhole. Vervolgens hebben we gespeeld met de Jadis DA50 Signature die was verbonden met de DAC door een MIT Magnum 1.3. De luidsprekerkabel was een Kimber Select KS3033. Daarbij ook de voorste poort van de speakers gedempt waardoor we de basreflex frequentie hebben verlaagd naar 50Hz. (in plaats van voorheen 65Hz) De DAC was een EAR Yoshino DACute.

Verslag: Guus Das
Foto’s: Jean de Vassy

Feedback van Tom en Jef van Ilumnia:
We vinden dat de review perfect weerspiegelt wat we die avond gehoord hebben. Dus daar valt niets op aan te merken. Wat het laag betreft zijn we opgelucht dat je toch nog de voetnota eraan toegevoegd hebt maar betreuren het dat niet iedereen dit zo heeft mogen beleven, helaas een gemiste kans. Even wat toelichten hierbij : In de eerste prototypes was er soms wel degelijk een probleem met het laag. Dat werd duidelijk in sommige ruimtes waarin we getest hebben of demo gedraaid. Dit probleem was er zeker niet overal maar was – zelfs met een goede plaatsing

0ok niet overal op te lossen met enkel goede plaatsing. Het is wel de aanleiding geweest waarom we toch gekozen hebben om de luidspreker nog verder te evolueren en een andere afstemming mee te geven aangaande de bas reflex (poort vooraan). Zodoende werd hij compatibel met het gros van de huiskamers. Dit vergt uiteraard wat zoek- en schuifwerk met betrekking tot plaatsing. Zo ook in jullie ruimte, zo bleek op het allerlaatste moment. In deze laatste versie heeft ons dat bijna 9 maanden extra research en luisteren gekost om het goed te krijgen. Eerlijk gezegd vonden we dat we hierin geslaagd waren maar ik ben zelf in het publiek gaan staan bij jullie demo en daar was het duidelijk hoorbaar (die dreun/resonantie tss 60-100 Hz). Dat valt niet te ontkennen. Maar het is een fenomeen wat wij inmiddels in verschillende huiskamers hebben getest en niet meer ondervonden sinds de aanpassing. Gelukkig heb jij dat na herplaatsing van de speakers in die laatste nummers ook kunnen ervaren en heb je dat ook in het naschrift duidelijk vermeld. Dat doet ons toch plezier (net omdat we hier zoveel werk hebben ingestopt na X-Fi).
Want hoewel we zeker goed tegen kritiek kunnen
– en deze ook meermaals gebruikt hebben tijdens de ontwikkeling van de speaker
– willen we uiteraard alleen voor het allerbeste gaan! We vinden het dan ook enorm spijtig dat we pas helemaal op het einde de apotheose bereikt hebben van wat onze luidsprekers in hun mars hebben, inclusief een mooi gedefinieerd en gecontroleerd laag. Wellicht gaan er nog een aantal mensen in de club zijn die onze speakers fantastisch vonden maar over het laag gestruikeld zijn, in lijn met de door u geschreven review. Het is gewoon spijtig dat dit gegeven dan ook de overigens lovende kritieken op mid en hoog een stukje overschaduwden. Wij stellen dan ook graag voor om eventueel een extra demo te doen voor een kleinere groep geïnteresseerden in een gewone huiskamer (40 – 100m²) zodat toch wat meer leden dezelfde ervaring kunnen beleven zoals jullie drieën op het einde van de avond. En we willen uiteraard ook dolgraag bewijzen dat het anders kan. Onze reputatie is ons alles waard en bovendien is het ons hoogste doel om liefhebbers een unieke ervaring te laten beleven. Dus mocht jij op een volgend evenement een aantal gegadigden vinden die weleens graag een demo bij iemand van jullie thuis willen horen (of bijvoorbeeld bij ons wil langskomen met een aantal mensen) dan kan dat natuurlijk ook nog. Dat vinden we echt geen moeite en doen we met alle plezier. Mensen die dit lezen kunnen ons overigens gewoon contacteren op info@ilumnia.be. Kleine PS bij onze uitspraak over jullie ruimte : bij latere analyse van de avond bleek uit de RT60 meetgegevens dat deze toch vrij hoog was. Resultante daarvan is een meer dan gemiddelde (meestal tot zo’n 0,5 sec) nagalm tot ongeveer 1 seconde op de achterste rijen. Dat heeft met name impact op mid en hoog en wordt dikwijls als onaangenaam ervaren (klinkt minder zuiver). Dit heeft GEEN invloed op het laag gehad voor de duidelijkheid.