Serious music taken seriously: Vandaag is Theo Wubbolts van Quad-raad bij ons te gast. Ik heb Theo diverse malen horen spreken op allerlei demo’s in het land. Bij de meeste demo’s waar uitleg gegeven wordt heb ik al snel zoiets van: “zo, en nu een stukje muziek”, maar bij Theo niet. Theo hoor ik even graag praten óver muziek, dan de muziek zelf.
Tevens kennen wij hem van de artikels in het HVT, waar Theo hoofdredacteur van is geweest. Dit zijn ook niet zomaar verslagen, maar hier is altijd weer zijn persoonlijke noot in terug te herkennen, wat zijn artikels uniek maken en interessant om te lezen. Waar Theo in uitblinkt is dat hij het publiek, zelfs als dit geen audiofielen zouden zijn, weet te boeien met zijn filosofieën over muziek en high end audio. Hij kan namelijk als geen ander zijn visie aan de hand van zijn ervaringen op een verrassende manier inzichtelijk maken, voor iedereen.
We ervaren het dan ook als een grote eer dat hij vanavond bij ons aanwezig wil zijn. Het was een indrukwekkende, maar vooral een interactieve avond, waarbij hij ons als het ware mee op reis heeft genomen, een reis door muziek en muziekbeleving en interpretatie. Hij wil ons als het ware luister les geven, maar vraagt ons ook naar onze mening.
Theo heeft de volgende apparatuur meegenomen:
- System Audio saxo 70 1049 per stuk
- Audiolab 8300 CD 1399
- Audiolab 8300 A 1499
- Perpetuum Ebner 1010MkII + Ortofon 2M blue 2499
- Melodika phono kabel 49,95
- Melodika LS kabel 4mm, 3m 99,95
- Melodika interlink 27,95
Theo vertelt over zijn apparatuur dat hij zich niet aansluit bij het principe ‘duurder is beter’ maar hij geeft aan dat hij bij ons te gast is voor de muziek, niet zozeer voor de specificaties van de apparatuur. Hij wil tevens laten zien en horen dat apparatuur en bekabeling met een geringe kostprijs helemaal niet verkeerd hoeft te klinken.
Theo vertelt ons als eerste hoe hij in ‘audioland’ verzeild is geraakt. Hij legt uit dan hij onder andere bij TransTec heeft gewerkt, een platenmaatschappij waarvoor hij heel veel gedaan heeft, en jarenlang eigenaar en hoofdredacteur is geweest van het blad HVT. Theo vertelt ook over zijn liefde voor het merk Quad. Hij heeft nog een Quad 66 set met Quad 63 electrostaten, wat zijn huiskamerset is. Nu heeft hij een zaak met de naam Quad-raad. Hij is onder andere importeur van Audiolab, Mission, Castle, PE, etc. Theo wil ons vanavond voorbeelden laten horen van opmerkelijke opnames, goed of slecht. Hij wil aan de hand hiervan zijn kennis delen die hij door de jaren heeft opgedaan.
Bij een opname zijn 3 stappen van groot belang.
- De opnameruimte,
- Methodes van plaatsing en techniek omtrent de microfoon(s),
- Afstemming van de opnameapparatuur.
Deze factoren zijn afhankelijk van elkaar. Als 1 verandert, moet het andere ook aangepast worden. Theo laat ons er een voorstelling van maken hoe de transformatie naar onze set in de woonkamer gaat plaatsvinden. Het eerste probleem zijn de eerste reflecties via zijwanden, plafond en vloer. Hoe meer de oppervlakten ‘spiegelen’ ofwel hoe hard/glad het oppervlak is, hoe sterker de reflecties. De achterwanden zijn ook belangrijk, omdat het gereflecteerde geluid via de achterwand het vooruit stralende geluid niet mag beïnvloeden. Theo laat ons een slechte opname horen, waar we duidelijk een verkeerd gebruik van de microfoons horen. We horen een orkest met koor. Door de opname horen wij de dirigent, via de opnamemicrofoons die helemaal vooraan staan opgesteld, instructies geven aan het publiek om mee te zingen.
Een tweede voorbeeld wordt gebruikt, waarbij we wederom een koor horen, waarbij de microfoons gericht staan op enkele koorleden die vooraan staan, waardoor de verhoudingen niet kloppen. We horen heel duidelijk enkele vrouwenstemmen, die we veel sterker horen dan de ondersteunende mannenstemmen achterin het koor. Zelfde effect wanneer we in een grote kathedraal een koor opnemen wat vooraan staat en een orgel dat achter in de kathedraal staat. Het is erg moeilijk om dit kloppend te krijgen. Het duurt te lang voordat de microfoon het geluid van het orgel heeft opgevangen. Theo laat nog een voorbeeld horen waarbij een cello veel harder klinkt dan een vleugel. Helemaal fout! Vervolgens laat Theo een andere opname horen van een vleugel, in een volle concertzaal. Theo vraagt zoals altijd: “Wat is uw oordeel?”
Theo licht naderhand toe dat hij deze opname zelf heeft gemaakt. Deze opname is goed! Er is gekozen voor een goede afstand om de akoestiek van de concertzaal te reproduceren. De galm horen wij zoals hij daar aanwezig was. Een goede registratie dus. Omgaan met galm is dus een belangrijk punt van aandacht wanneer we een opname maken. Een tweede belangrijk aspect is registerdoorzichtigheid, zoals Theo dat noemt. Bij een opname is het belangrijk om een muzikale balans vast te leggen in de afzonderlijke registers, die op een correcte wijze op de voorgrond moeten kunnen komen. Theo laat nu een hele goede opname horen met ongeveer 6-8 celli en 6-8 bassen waarbij we de cello heel fraai op de voorgrond horen en het ondersteunende laag van de bassen dekkend op de achtergrond horen. (Benjamin Britten: Simple symphony) Een derde aspect is tekstverstaanbaarheid. Theo legt uit dat het, los van de klank, ook belangrijk is om een goede weergave van teksten voor elkaar te krijgen. Hij zet ‘Graceland’ van Paul Simon op en laat ons naar de tekst luisteren, wat toch best veel te wensen overlaat. Theo laat ons nog een opname horen van hetzelfde stuk (Bolero) maar telkens met een ander microfoonsysteem, op een andere plaats. Aan ons de vraag wat we horen. We horen duidelijke verschillen in dynamiek en openheid. Tot slot laat hij nog enkele favorieten horen. Een piano opname van Glenn Gould. We horen hem zachtjes mee neuriën. Dit klinkt heel apart. We horen niet alleen de piano, maar ook de man achter de piano. Mooi! Theo sluit af met Beethoven. Hij vind dit een groot componist waar hij veel respect voor heeft. Hij adviseert ons ook om symfonie 1 tot en met 9 te luisteren.
Na de stilte van alle indrukken volgt er ineens een welverdiend applaus van de clubleden aan Theo en bedanken hem voor deze geweldige ervaring.
Verslag: Cyriel
Foto’s: Jean